Tłumaczenie w dziedzinie socjologii stanowi wyjątkowe wyzwanie ze względu na rygorystyczne wymogi tłumaczenia akademickiego i charakter przedmiotu.

Potrzeba tłumaczenia socjologicznego

Jako naukowe studium społeczeństwa i wielu aspektów relacji społecznych, interakcji i wzorów kulturowych, które się na nie składają, socjologia jest kluczem do zrozumienia zmieniającego się świata, w którym żyjemy. Jest to nauka społeczna o uniwersalnym zakresie, obejmująca tematy od języka, płci i klasy społecznej po ekonomię, edukację i politykę; od miasta po wieś, od technologii po zdrowie - i wszystko pomiędzy.

Jako dyscyplina badawcza o tak szerokim zasięgu, socjologia jest bogata w publikacje. A publikacje w naturalny sposób wiążą się z kwestią tłumaczenia - wielu badaczy jest zmuszonych tłumaczyć swoją pracę, by móc dzielić się swoimi badaniami z szeroką publicznością. (Zob. artykuł Renato Ortiza "Hegemonia języka angielskiego w naukach społecznych").

Poważne wyzwanie

Dla tłumacza akademickiego praca socjologiczna może być zniechęcającym zadaniem, procesem, w którym, cytując Ortiza, "należy wziąć pod uwagę różne tradycje intelektualne". Brak rozpoznania i przekazania tych tradycji oznacza, że rygorystyczne badania, staranne analizy i teoretyczne argumenty autorów mogą nie zostać zrozumiane przez ich kolegów w różnych częściach świata. Te luki kulturowe mogą stworzyć przeszkodę w dzieleniu się i porównywaniu pomysłów, które pomagają rozwijać dyscyplinę jako całość.

Innym trudnym obszarem jest wysoce specjalistyczne słownictwo socjologii. David Dressler i George W. Korber w swoim artykule A Comment on the Language of Sociology bronią "specjalnego języka socjologii", który z reguły nie jest pisany dla szerokiej publiczności, ale dla kolegów socjologów przyzwyczajonych do tego samego języka. Kiedy tłumacze podchodzą do tekstów socjologicznych, priorytetem musi być właściwe zrozumienie języka specjalistycznego.

Badania i dialog

Te wymagające aspekty oznaczają, że żmudne i inteligentne badania są kluczowe w procesie tłumaczenia prac socjologicznych. Ponieważ tłumacz akademicki niekoniecznie jest specjalistą w każdej dziedzinie tekstów, które wymagają tłumaczenia, ważne jest, by spędzić czas zanurzając się w temacie i dać szansę odpowiednim koncepcjom, by się w nim zadomowiły. Oznacza to zapoznanie się z pracami kluczowych postaci socjologii w danej kulturze, jak również znalezienie i przeczytanie odpowiednich artykułów w Internecie. Przydatne źródła obejmują portale naukowe JSTOR (angielski), Cairn.info (francuski) i Dialnet (hiszpański).

Taki poziom researchu pomoże tłumaczom podejść do idei ze zrozumieniem niezbędnym do skutecznego oddania ich w innym języku. Jeśli chodzi o słownictwo, podczas gdy specjalistyczna natura języka socjologii może sprawić, że początkowo będzie on trudniejszy do zrozumienia, zaletą jest to, że terminy często pozostają podobne w różnych językach. Niemniej jednak, tłumacz musi wykazać się takim samym stopniem rygoryzmu i krytycyzmu w wyborze tłumaczeń terminów, jaki socjolog stosuje podczas ich pisania.

Kolejnym aspektem procesu tłumaczenia jest potrzeba bycia otwartym na dyskusje z autorami na temat dokładnego znaczenia terminu lub zdania. Pojedyncze słowo w akapicie może zmieniać się raz po raz, w miarę jak tłumacz i autor będą badać jego konsekwencje zarówno w języku źródłowym, jak i docelowym. Podczas gdy ten poziom interakcji jest z pewnością czasochłonny, nagroda przychodzi w postaci owocnej współpracy językowej i fascynującego nowego spojrzenia na sferę socjologiczną.